Okullarda liderlik, etkili öğretmenlik, mesleki gelişim, okul-çevre ilişkileri ve örgütsel bağlılık bileşenleri yine okulların etkililiği bağlamında ele alınmaktadır. Geçekte, bu kapsam içerisine giren etkenlerin sorgulanması önem taşıyor.
Kuşkusuz, okul yöneticisinin liderlik özellikleri sergilemesi kolay değil. Çok genel anlamda okul yöneticilerinin liderlik davranışı sergilemediklerini görüyoruz. Çünkü, okul yöneticiliği maalesef ülkemizde melekleşmemiştir. Atanmaları için bir eğitim süreci koşulu aranmamaktadır.
Diğer taraftan, etkili öğretmenlik okulların etikliğinde önem taşımaktadır. Ancak, öğretmenlerimizin çeşitli sorunları bulunmaktadır. Özlük haklarında, ortalama maaşlarında olumsuzluklar görülmektedir. Bütün bunlar bir araya gelince öğretmenlerin iş doyumu ve morali düşmektedir. Böyle bir durumda öğretmenlerimizden etkili bir davranış içerisine girmelerini beklememelidir. Çünkü düşük iş doyumu öğretmenin sınıf yönetimini etkileyebilmektedir.
Yine, okul-çevre ilişkilerinde okul yöneticisinin etkili olması okulların etkililiğinde önem taşımaktadır. Ancak, okul- çevre ilişkilerinin de beklenen düzeyde olmadığını görüyoruz. Çünkü, çok genel anlamda okul yöneticileri çevrenin desteklerini kurumlarına yansıtamamaktadır. Bu durumda okulların etkisizleşmesiyle sonuçlanmamaktadır. Bu konuyla söylenmesi gereken hususlarından biri de velilerin, öğrencilerin eğitiminde yetersiz olduklarıdır. Çünkü, velilerin eğitimi istenen düzeyde değil.
Vurgulanması gereken hususlarda biri de öğretmenlerin mesleki gelişmesinde önem taşıyan mesleki gelişmeleridir. Ancak öğretmenlere verilen hizmet içi eğitim yeterli ölçüde değil. Öğretmenlerin okula bağlılığı önemlidir. Oysa, çeşitli olumsuzluklar yaşayan öğretmenlerden kurumlarına bağlılık göstermeleri beklenmemelidir.
