Okul Yöneticilerine İlişkin Sorunlar Ve Çözüm Önerileri
Milli Eğitim Bakanlığı okullara yönetici atama-görevlendirme yönetmeliğinde yapacağı değişiklik öncesi, geçtiğimiz ay okullara birer yazı göndererek 5 başlık altında sorun ve çözüm önerilerini sunan 500 kelime ile sınırlı rapor istemişti. Ulaşan raporların ardından bu konunun paydaşları ile kapsamlı bir çalıştay yapacağını yine ilgili yazıda belirtmiştir.
Okullarda ki yöneticilerin nasıl seçileceği, son yıllarda bakanlığı en fazla zorlayan konular arasında sayabiliriz. Son yıllarda Bakanlığın okullara yönetici bulmakta zorlandığını söylersek, abartmış olmayız çünkü yaşanan sıkıntılardan dolayı eğitimciler yönetici olmak istemiyor. Eğitimin kalitesi, sendikalar, veliler ve bürokrasi kıskacında yapılmaya çalışılan yönetici seçme olayında son yıllarda sıkça değişikliğe gidildi.
Bu konuda süreci hızlandıran Milli Eğitim Bakanlığı bu ay içerisinde Eğitim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Yönetmeliği taslağı hazırlayarak paydaşların görüşlerini almak üzere Bakanlığımızın veri toplama modülünde yayınlanmıştır. İsteyen tüm personel Mebbis modülünden girerek yayınlanan taslak hakkında görüş bildirebilir.
MEB illerden gelen görüşlerden sonra çok kısa bir süre içinde yapacağı çalıştaydan sonra ortaya çıkan sonuçlarıda dikkate alarak yönetici görevlendirme yönetmeliğinde değişikliğine gidecek. Sürecin bu şekilde şeffaf ilerlemesi eğitim camiası adına memnuniyet verici. Tüm paydaşların fikrinin alınarak çıkacak ortak kanaate uygun kalıcı bir yönetici görevlendirme yönetmeliği tabanda yaşanan sorunları azaltacağını düşünüyorum.
Bu süreçte çorbada bizimde tuzumuz olsun istedik. Okullarda son yıllarda yönetici bulmada sıkıntı yaşandığı artık aşikar. Hem yönetici görevlendirme sistemi üzerine hem de okul yöneticilerin acil giderilmesi gereken sorunlarını çözüm önerileri ile birlikte sunuyoruz.
Okul yöneticilerine ilişkin uygulamada yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri:
a) Yönetici Atama Sistemi: Son yıllarda Milli Eğitim Bakanlığındaki en sıkıntılı mevzulardan biri olan yönetici görevlendirme işleminin tam anlamıyla işlerlik kazanamamasındaki en temel sorun Yönetici Görevlendirme Yönetmeliğinin kısa zaman aralığında çok sık değişmesinden kaynaklanmaktadır. Bunun yanında gerçek manada liyakati ölçecek bir sistemin geliştirilememesi.
Çözüm Olarak; Yönetici görevlendirme siteminde belirleyici en önemli unsurun ülkemiz koşullarında, en ideal yolunun sınavlı sistem olduğunu düşünüyorum. Sınava ek olarak kıdem, yüksek lisans, belgeler gibi kriterler eklenebilir. Bunun yanında sözlü sınav yapılabilir. Fakat sözlü sınav ve ek kriterlerin yüzdesi düşük tutulmalı.
b) Yönetici Yetiştirme: Var olan sistemde, görevlendirilen yöneticiler ne yazık ki işe başlamadan her hangi bir kurs veya hizmet içi eğitim almadıkları için, yöneticiliğe ilk başladıklarında doğal olarak bir acemilik dönemi geçiriyorlar.
Çözüm Olarak; Yöneticiliğe ilk defa başlayan veya uzun süre ara verip tekrar okul yöneticiliğine dönen öğretmenlerin mutlaka hizmet içi seminer alması sağlanır ise okul yöneticisi yaptığı işe adaptasyon sorunu yaşamaz. Bu şekilde bir eğitimden geçen bir okul yöneticisinin, okul yönetiminde daha başarılı olacağı aşikârdır. Bununla ilgili Bakanlık bünyesinde yönetici yetiştirme akademisi açılabilir. Okul yöneticilerinin akademik olarak teşvik edilmesi de yerinde olur.
c) Dört Yıllığına Okul Yöneticisi Seçilmesi: Yönetmelikte yapılan en son değişiklik ile okul yöneticiliği, 4+4 yıl olmak üzere seçilmektedir. Bu şekilde yapılan görevlendirme sürenin az olması ve bir baskı unsuru oluşturduğu için, okul ortamında insanların verimini düşürmektedir. Okul yöneticilerinin gerektiği yerlerde insiyatif almalarına engel olmaktadır.
Çözüm Olarak; Bunun yerine okul yöneticiliğinde 8 veya 10 yılda aynı ilçe içinde yer değişikliği uygulanması daha yerinde olur. Bu şekilde hem süre uzar hem de bu değişiklik baskı unsuru olmaz. Aynı zamanda insanlar da yıllarca aynı yerde çalışmanın vermiş olduğu iş körlüğünün de bu şekilde önüne geçilmiş olur.
d) Okul Yöneticilerinin Mali Hakları: Mesai kavramı gözetmeden yapılan okul yöneticiliği ne yazık ki mali yönden okuldaki çalışan öğretmenlerden daha düşük ücret almaktadır. Haliyle bu durum okul yöneticiliğine ilgiyi azalttığı gibi, okul yöneticisine duyulan saygıyı da azaltmıştır. Emri altındaki öğretmenlerden daha az ek ücret alması, kişi içinde bir süre sonra gurur meselesi haline gelmekte.
Çözüm Olarak; Okul yöneticileri mali haklar yönünden himayesindeki öğretmenlerden daha az ek ücret almasının önüne geçilmesi daha uygun olur. Okul yöneticiliğinin önemi artar.
e) Okul Yöneticilerine Fazladan Yüklenen Görevler: Son yıllarda yöneticilerin iş yükü bir kat daha arttı. Bunları sırası ile sayarsak; iş güvenliği sorunu, muhakkiklik işi ve derse girme zorunluluğunu ekleyebiliriz. Okul ortamında karşılaşılan bir kazandan dolayı, o tüm sorumluluk yöneticinin başına kalmakta. Müfettişlerden boşalan muhakkiklik işi de okul yöneticilerine kalmış durumda.
Çözüm Olarak; İş güvenliği konusunda muhakkak bir düzenleme yapılması elzemdir. Okul yöneticilerine bu konuda gerekli eğitim verilmeli. Okulda yaşanan olumsuz bir olayda okul yönetici yalnız bırakılmamalı. Olumsuz olaydan doğacak maddi-manevi tazminatlar güvence altına alınmalı. Bu konuda okulların sigortalanması yapılabilir. Muhakkiklik konusunda eğitim verilmeli ve okul yöneticilerine yolluk ve yevmiye ödenmesi sağlanmalı.
Rafet URAL
Eğitimci Yazar
