Metal grup TİS sözleşmeleri kapsamında, işçi sendikaları tekliflerini MESS’e sundu. Gazetemizin 5 Eylül tarihi sayısında, Türk Metal’in taslağının işçilere ne gibi haklar getireceğini net ücreti dikkate alarak anlatmıştık. Grup TİS kapsamındaki MESS’e üye 12 bin civarında işçiyi ilgilendiren Birleşik Metal-İş’in taslağını da somut olarak değerlendirmek ve işçiye ne vadettiğini anlatmak gerekiyor.
YOKSULLUK SINIRININ ALTINDA ÜCRET TALEBİ
Kendisinden sonra açıklanan Türk Metal’in taslağına göre bir nebze daha olumlu olduğu düşünülse de bu taslağın da metal işçilerinin tüm taleplerini karşıladığı, yürürlüğe girdiği 1 Eylül tarihi itibarıyla yoksulluk sınırının üzerinde bir ortalama ücret vadettiği söylenemez.
28 Ağustos günü Birleşik Metal-İş Sendikası Genel Başkanı Adnan Serdaroğlu, teklifi açıklarken ortalama bir metal işçisinin ücret ikramiye dahil net 35 bin 64 TL olacağını söylemiştir. Türk-İş’in açıkladığı 4 kişilik bir ailenin yoksulluk sınırı ise 39 bin 733 TL’dir. Metal işçilerinin ücretlerine 2024 yılı şubat ayına kadar zam yapılmayacağı düşünüldüğünde, daha şimdiden yoksulluk sınırının altında kalan ikramiye dahil ücretlerin, yoksulluk sınırının yarısını karşılar hale geleceği ortadadır.
TEKLİFLE ÜCRETLER NE KADAR OLACAK?
Birleşik Metal-İş’in teklifinde, saat ücreti 65 TL’nin altında olan işçilerin saat ücretlerinin 65 TL’ye yükseltilmesi, her kıdem yılı için saat ücretlerine 2.5 TL verilmesi ve sonrasında tüm işçilerin saat ücretlerine seyyanen 77 TL zam yapılması yer alıyor.
Teklifin aynen kabulü halinde 31 Ağustos itibarıyla işyerinde çalışmakta olan işçilerin saat ücreti en az 142 TL, aylık ikramiye hariç brüt ücreti 31 bin 950 TL, aylık net ücreti ise 21 bin 965 TL’ye yükselmiş olacak. Mevcut saat ücreti 70 TL olan 10-12 yıl kıdeme sahip işçinin saat ücreti ise kıdem zammıyla birlikte 172 TL, aylık ikramiye hariç brüt ücreti 38 bin 700 TL, aylık net ücreti ise 26 bin 102 TL’ye yükselecek.
Bu ücretlere ikramiye dahi eklense 1 yıldan az kıdemli işçinin net ücreti 28 bin 490 TL, 10-12 yıllık kıdemli işçinin ücreti ise 34 bin TL olacak. Kısacası daha taslak aşamasında dahi metal işçilerinin 20 yıl ve üzeri kıdeme sahip olan küçük bir azınlığı dışındakilerinin ücreti yoksulluk sınırının altında kalmıştır.
İŞE GİRİŞ ÜCRETİ TALEBİ VAHİM
Birleşik Metal-İş’in teklifinde, işe giriş ücretinin asgari ücretin yüzde 10 üzerinde olması talebi yer almaktadır. Bu talep yetersiz olduğu gibi, iş yerindeki kıdemli işçilerin işini korumayı zorlaştıracak ve ücret dengesizliğini had safhaya çıkaracaktır. Sözlerimizi daha iyi anlaşılması için örnekle açıklayalım: Teklif aynen TİS’e dönüşürse, işe geçtiğimiz ağustos ayında giren işçinin saat ücreti 142 TL olacaktır. Eylül ayında işe giren işçinin saat ücreti ise 65.58 TL’de kalacaktır. Yani işe TİS’in yürürlük tarihi sonrası giren işçi, kendisinden 1 ay önce işe giren işçinin yarısı kadar dahi ücret almayacaktır. Bir sendikanın bu kadar eşitsizlik içeren teklif sunması, sadece mevcut üyeyi düşünen bir körlükle mümkün olabilir. İş yerindeki ücret düzeyini ve işçilerin birliğini korumanın yolu, aynı işi yapan işçilerin ücretleri arasında uçurum yaratmak olamaz. İşe giriş ücretinin, asgari ücretle orantılandırılacak bir alt limit belirlemek kaydıyla, aynı veya emsal işi yapan en kıdemsiz işçinin ücretine yakın bir ücret olarak formüle edilmesi gerekmektedir.
EK ZAM YOK
İşçilerin ek zam talebi, Birleşik Metal-İş’in taslağında da yer almamıştır. Bu talebin yerine mevcut ücretlerin yüzde 30’u avans ödemesi olarak talep edilmiştir. Bu tutar, brüt olarak TİS farkı ödemesinden mahsup edileceğinden, işçiler için kalıcı hiçbir fayda sağlamayacaktır.
KISMEN OLUMLU TALEPLER
Birleşik Metal-İş’in teklifinde, Türk Metal’in taslağına göre kısmen olumlu talepler de yer almaktadır. 6’şar aylık zam dönemlerinde altı aylık enflasyon oranına 8 puan eklenmesi; bu dönem aralıklarında asgari ücrete yapılacak zamların, enflasyon+8 puandan fazla olması halinde, asgari ücrete gelecek zammın uygulanması; sosyal hakların ücret gibi 6’şar aylık dönemlerde ve ücret artışları ile aynı oranda artırılması talepleri, ücret düzeyini korumayı amaçlayan taleplerdir. Ama yine de bu talepler işçilerin beklentisinin altında kalmıştır.
Yanı sıra 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nün kadın işçiler için ücretli tatil olması, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü’nün engelli kadrosunda çalışanlar için ücretli izin günü olması, günlük 2 defa 15’er dakikalık dinlenme süresi verilmesi, yıllık ücretli izin sürelerinin 2’şer gün artırılması, yüzde 15’i aşan gelir vergisi payının işveren tarafından ödenmesi, işçi sağlığına ilişkin denetim ve düzenlemelerde sendikanın rol alması gibi talepler hakları genişletmeyi öngören TİS talepleri arasında yer almaktadır.
Sonuç olarak, teklifteki işe giriş ücretine ilişkin hatadan dönülmesi elzemdir. Yoksulluk sınırı gözetilerek taslağın revize edilmesi ve TİS’in ancak işçilerin onayı ile imzalanması ise metal işçilerinin ihtiyacı ve talebidir.
EVRENSEL
