Gelişimi etkileyen bazı faktörler vardır. Bazılarını ele ala­cak olursak;

Kritik Dönem

Bireyler bir kısım gelişim dönemlerinde ve bazı yaşlarda öğrenmeye karşı yüksek duyarlılığa sahip olurlar. Bu dö­nemde çocuklar daha duyarlı oldukları için, kazanması ge­reken gelişim görevini kazanamadığı takdirde daha sonraki dönemlerde kazanması daha zor olacaktır. “Ateş harında de­mir tavında”; yani her şey zamanında yapılmalıdır. Mesela 10-24 ay arası verilemeyen bir tuvalet eğitimi daha sonra daha zor kazanılacaktır.

Fiziksel, Bilişsel, Duyuşsal ve Ahlaki eğitimin her birinin kritik dönemleri vardır. Her yaşın kendine ait ödevleri vardır. Zamanında yerine getirilmeyen ödevlerin kazanılması son­radan daha zor olacaktır.

Olgunlaşma

Organların kendinden beklenen fonksiyonları yerine ge­tirme düzeyine ulaşmasıdır. Bedenin kendinden beklenen görevi yapacak seviyeye gelmesidir.

Çocuğunuza bir görev vereceğiniz zaman onun olgunlaş­ma seviyesini göz önünde bulundurmaya çalışın. Mesela; üç yaşındaki bir çocuk ile yedi yaşındaki bir çocuktan iki teker­lekli bisikleti aynı düzeyde kullanmasını bekleyemeyiz. Ya da üç yaşındaki bir çocuk kalemi elleriyle tutarken, on yaşında­ki bir çocuk parmaklarıyla rahatça tutabilmektedir.

Hazırbulunuşluk

Hazırbulunuşluk bireyin fiziksel, zihinsel ve sosyal özellik­lerinin öğrenmeye hazır hale gelmesidir. Bireyin öğrenmeye hazır olma durumudur. Hazırbulunuşluk seviyesi yeterli ol­mayan bir çocuk öğrenemez. Hazırbulunuşluk büyüme, öğ­renmeye istekli olma, yetenek, ön bilgi, olgunlaşma ve sağlık durumu sonucu gerçekleşir.

Öğrenme

Yaşantı ve tekrar sonucu bireyin davranışlarında istenen kalıcı izli davranışlara öğrenme denir. Öğrenme istendik dav­ranışlarda olabileceği gibi istenmeyen davranışlar sonucu da gerçekleşebilir. Mesela; bir sûreyi anlamıyla beraber öğren­mek olumlu bir davranış iken, argo konuşmayı öğrenmek olumsuz bir davranıştır.

Gelişim sorunu yaşayan bir çocuk konsantre olamaz. Dikkatini toparlayamaz; dolayısıyla da başarılı olamaz. Ço­cuğunuzun gelişimle alakalı sorunları varsa çözülmeye çalı­şılmalıdır.

Adnan Kalkan

Psikoterapist

Aile ve Eğitim Danışmanı