Türkiye 2017-2018 eğitim öğretim dönemine 8. Sınıfları ilgilendiren önemli bir değişiklikle başladı. TEOG kaldırıldı yerine yeni proje liselere geçiş sistemi getirildi. Bu sistemde Liselere Giriş sınavı isteğe bağlı olacak. Sınavla öğrenci alan liselere girmek isteyen öğrenciler 11 Nisan ile 18 Nisan 2018 tarihleri arasında başvurularını yaptılar. Başvuru işlemleri adayların öğrenim gördükleri okullar aracılığıyla gerçekleştirildi. Başvuruların ardından 22 Mayıs 2018 tarihinde sınav giriş belgeleri edinilecek. Öğrenciler sınava giriş belgesi, fotoğraflı bir kimlik belgesi ile katılacak. 2 Haziran 2018 tarihinde sınava girecek. Sınavda 90 soru sorulacak ve uygulama sözel ve sayısal olarak iki bölümden oluşacak. Kılavuzda yer alan bilgilere göre sınavda iki bölüm arasındaki arada öğrenciler ihtiyaçlarını giderebilecek.
20 yıl önce zorunlu eğitimin 8 yıla çıkarılmasıyla ortaokuldan liselere geçiş için yapılan OKS, SBS, TEOG derken yeni sistemin adı LGS oldu. Peki yeni sistem neler getiriyor. Öğrencilerin %10 ‘u sınav sonuçlarına göre %90’ı ise mahalli yerleştirme sistemine göre liselere yerleştirilecek. Önce sınavla öğrenci alacak liseler belirlendi.1366 lise sınav sonuçlarına göre öğrenci alacak. Bu belirlenirken ildeki toplam öğrenciler dikkate alındı. Ancak 34 ilde sınav sonuçlarına göre öğrenci alan lise olmaması hayal kırıklığı yarattı. MEB’in merkezi sınav kılavuzunda Çanakkale, Çankırı, Çorum, Edirne, Erzincan, Giresun, Gümüşhane, Iğdır, Isparta, Amasya, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bilecik, Bolu, Bartın, Burdur, Karabük, Karaman, Kastamonu, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Kilis, Kütahya, Mardin, Ordu, Rize, Sinop, Tokat, Trabzon, Tunceli, Yalova ve Yozgat’ta sınavla öğrenci alacak hiçbir Anadolu lisesi yok. % 10 oranı belirlenirken ilçelerin baz alınması temsilde adalet açısından isabetli olurdu. Hatta kırsal kesimdeki başarılı öğrenciler okuyabilmek için kendi ilçelerinden il merkezlerine gitmek zorunda kalacaklar. Bu ya ailenin göç etmesine ya da öğrencinin yurda yerleşmesine yol açacak. Kısaca bakanlığın nur topu gibi bir yurt sorunu olacak. Liselerin hangi kriterlere göre belirlendiği konusunda bilinen bir formülde bulunmuyor. Tartışmalarda burada başlıyor. Yılların Anadolu liseleri, sağlık meslek liseleri nitelikli liseler içinde yer alamadılar.
Yeni sistemin birde mahalli yerleştirme tarafı var. Bu yerleştirmenin nasıl yapılacağı ve hangi ölçünün dikkate alınacağı tam belirlenmiş değildir. İlçe bazında eğitim bölgeleri oluşturulacak. Bu güne kadar yapılan açıklamalara göre ortaokulları merkeze alan her türden 9 liseden bir daire oluşturulacak ve 5 tercihle öğrenciler liselere yerleşecek. Fakat yerleşmenin ölçüsü konusunda algoritmik bir hesaptan bahsediliyor. Bu hesabın parametrelerine göre öğrencinin 6,7 ve 8. Sınıf yıl sonu puanlarının belli katsayılarla çarpımından oluşan puan, öğrencinin ortaokuldaki geçirdiği öğrenim süresi, devamsızlık durumu, disiplin durumu(ceza almışsa eksi puanlar), ileride dikkate alınacağını düşündüğümüz lisans, sosyal faaliyetler, il, ülke ve uluslar arası başarıları, yaptığı spor, sanat ve kültürel faaliyetlerin belli oranlarda katkısı ile oluşacak yerleştirme puanına göre mahalli yerleştirme yapılacak.
Bu yıl tepkileri azaltmak için yerleştirme kılavuzu haziran ayında açıklanacak. Temmuz ve ağustos ayında yerleştirme işlemleri yapılacak. Yerleşemeyenler için öncelikle ek yerleştirmelerin yanında Açık öğretim seçeneği de olmalıdır. Öğrencilerin zorla imam hatiplere yerleştirileceği iddiası gerçeği yansıtmamaktadır. İkametgâh adresine dayalı bir sistemin yerine farklı bir sistemin getirilmesi adres değişikliği ile olayı halledeceğini sananları bu sefer mutlu etmeyecek. Ayrıca okulu proje okul kapsamına alınan liselerde eğitim kadrosu olduğu gibi devam mı edecek henüz bilinmiyor? Sınavla sınavsız öğrenci alan okullarda bir nitelik değişimi olacaksa bunun için yeni şeyler yapılması gerekiyor. Meslek liselerine fen programı uygulamak gibi. Hatta mühendislik teknik meslek, tıp sağlık meslek liselerinden gelenlere ek puan vermelidir. Ne dersiniz? (1ilhamifindik@gmail.com)