Dünya Gazetesi'nden Hamide HANGÜL'ün haberine göre; barınma ihtiyacı artsa da yüksek kredi faizleri ve krediye erişim zorluğu banka kredisiyle konut almayı zorlaştırıyor. Bu durum kiralıklara artan talep dalgasıyla fahiş kiralara neden olurken, ev sahibi kiracı anlaşmazlıklarını da kartopu gibi büyütüyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK), yaklaşık 1,5 ay önce bankaların sermaye yeterliliği hesaplamasında bireysel kredilere ve konut kredilerine uygulanan ilave risk ağırlığını kaldırması faiz yükünün azaltılmasına kapı açtı. Kamu bankası olarak ilk adımı atan Ziraat Bankası'nın ilk evini alacaklara 5-10 yıl vadede yüzde 3,09 olan konut kredisi faizini yüzde 2,79'a düşürmesi sonrasında 'ilk evime' özel ve yabancı bankalardan da indirim gelmeye başladı. Sektörde yüzde 5,5'i aşan konut kredisi faiz oranları bazı özel bankalarda yüzde 2,89, yüzde 2,99 ve yabancı bankalarda yüzde 2,84'e kadar geriledi. Böylelikle faiz yükü de azaldı.
4 mevduat bankası indirime gitti
Böylelikle bir kamu, 2 özel ve bir yabancı olmak üzere ilk evimle konut kredisi faizlerini yüzde 3'ün altına çeken mevduat bankası sayısı 4 oldu. Sektörde konut kredisi faizleri şu anda yüzde 2.79-6.99 arasında değişiyor.
BDDK düzenlemesi öncesinde aylık ortalama yüzde 4,5 faizle, 120 ay vadede 1 milyon liralık kredide taksit ödemeleri 45,3 bin liraya ulaşıyorken, şimdi yüzde 2,84'e çekilen oranla aynı tutar ve vadede taksitler 29 bin 421 liraya kadar düşüyor. Bu da aylık taksitlerde yaklaşık 16 bin liralık indirim anlamına geliyor. Faiz oranları yüzde 4,5 ve 5,5'i aştığında toplam geri ödemeler 5,4 milyon lira ile 6,6 milyon liraya ulaşırken, yeni oranlarla aynı vade ve tutarda toplam geri ödeme 3.5 milyon lira olarak gerçekleşiyor.
Kredinin yılık maliyeti de yaklaşık yüzde 70'den yüzde 40'a iniyor. Bankacılık çevrelerinden edinilen bilgilere göre, kredi faizlerinin düşmesiyle birlikte ev sahibi olmak isteyenler de banka şubelerini ziyaret etmeye başladı. DÜNYA'ya konuşan bir bankacı, "Önceden faiz oranlarının yüksek olması nedeniyle konut kredisi talebi oldukça düşüktü. Ancak kamu bankasının ilk adımı atması sonrasında kredilerde adeta büyük bir talep başladı" diye konuştu. Konut kredilerindeki hareketlilik resmi rakamlara da yansımış durumda. BDDK verilerinden yapılan belirlemelere göre, 20 Eylül haftası 462,70 milyar lira olan konut kredileri, 1 Kasım haftasında 481,5 milyar liraya yükseldi.
Böylelikle düzenleme sonrasında son 6 haftada konut kredileri 18,8 milyar liralık artış kaydetti. Bir önceki 6 haftayı kapsayan 16 Ağustos - 20 Eylül arasında ise söz konusu krediler 8,9 milyar TL arttığı hesaplandı. Bu da BDDK düzenleme sonrasında konut kredisi talebinin ikiye katlandığı görüldü.
İpoteklinin payı %40'tan % 11,2'ye geriledi
Krediye erişim zorluğu ve yüksek faiz oranlarının etkisi konut satışlarına da yansıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yapılan belirlemelere göre, 2013 yılında toplam konut satışları içinde ipotekle satışların payı yüzde 40'a dayanırken, bu yıl eylül ayında yüzde 11,2 oldu. Söz konusu ipotekli konut satışlarının toplam satışlar içindeki payı yüzde 4,4 oranla geçen yıl aralıkta en düşük payı görmüştü. Toplam konut satışları içinde ipoteklilerin payının azalması, nakit ve firma bünyesindeki kampanyalarla senetli satışların payını yüzde 90'e taşımaya başladı.
Kredi talebini en fazla kamu bankaları karşıladı
Söz konusu kredi ihtiyacının 255,61 milyar liralık kısmı kamu bankaları, 88,4 milyar lirası yabancı ve 134,6 milyar liralık kısmı da yerli özel bankalar tarafından karşılandı. Kredi faizlerinin yıllık ağırlıklı ortalama 45,1'i gördüğü 5 Nisan haftasında konut kredileri gerileme eğilimine girmiş ve bir süre dalgalı bir seyir izledikten sonra yıllık ortalama yüzde 43,7'yi gördüğü 26 Temmuz'da yukarı yönlü bir eğilim sergilemiş, sonraki haftalarda da düşük hızda ilerlemişti.