Belediyeler kurdukları iştiraklerle yıllardır hesapsız kitapsız bir şekilde harcamalar yapıyor ve kamuya olan borçlarını ödemiyorlardı. Bunu da yukarıda belirtmiş olduğumuz esaslardaki boşluğa sığınarak yapıyorlardı.
Özellikle ilansız ve sınavsız personel alımları belediye şirketleri üzerinden yapılıyor adeta buralar çiftliğe döndürülüyordu. Bu durum Sayıştay raporlarına da yansımıştır. Birçok şirket kötü yönetimden dolayı iflasın eşiğine gelmişti. Buralar ihalesiz iş yapma için adeta paravan olarak kullanılıyordu. Şimdi ise deniz bitti.
27 Kasım 2024 tarihinde yapılan değişiklikle büyü bozuldu ve bundan sonra iştiraklerin borçları da belediyelerden kesilecek. Birçok belediye milyarlarca TL borcu olan iştiraklerinden dolayı adeta cenaze evine döndü. İşte belediyelerdeki feryadın sebebi bu.
2 Temmuz 2008 yılında, Resmi Gazetede 5779 Sayılı “İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçeden Pay Verilmesine Dair Kanun” yayımlanmıştı. Kesintinin nasıl yapılacağı Kanunun 7. maddesinde belirtilmişti. Kesinti oranının, belediye payının yüzde 40’ını geçemeyeceği de hükme bağlanmıştı.
Kanunun uygulamasına ilişkin esaslar 15 Mart 2010 tarihinde Bakanlar Kurulu tarafından kabul edildi. Buna göre, belediye paylarından kesinti yapılacak kuruluşlar arasında belediye şirketleri bulunmuyordu. Cumhurbaşkanı imzasıyla 27 Kasım 2024’te Resmi Gazetede yayımlanan 9161 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararıyla, 15 Mart 2010 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı’nda değişiklik yapıldı. Belediye şirketlerinin borçlarının da belediyelerin merkezi yönetim bütçesi vergi paylarından, kaynağından kesinti yapılması suretiyle tahsil edilmesi uygulaması getirildi.
İl Özel İdareleri ve Belediyeler ile Bu İdarelere Bağlı Kuruluşların ve Bunlara Ait Tüzel Kişilerin Borçlarına Karşılık Genel Bütçe Vergi Gelirleri Tahsilat Toplamı Üzerinden Ayrılacak Paylardan Yapılacak Kesintilere İlişkin Esaslarda yapılan değişiklikle Esasların kapsamına il özel idareleri ve belediyeler ile bu idarelere bağlı kuruluşların ve bunlara ait tüzel kişilerin alınması ise adeta belediyeleri şoke etti.
Sayıştay raporlarına da yansıdığı üzere belediyeler birçok işini belediye şirketleri üzerinden yürütüyor, bunların borçlarını da ödemiyordu. Son düzenleme adeta kangren olmuş konuya neşter attı.
Özellikle CHP’li belediyeler feryat ediyorlar. Elimiz kolumuz bağlanacak biz hizmet edemez hale geliyoruz diye feryat ediyorlar. İyi de bu şirketler çiftliğe döndürülürken sesiniz çıkmıyordu.
SGK’nın elektronik haciz uygulaması ise belediyelere kaçacak alan bırakmıyor. Tek sorun bu uygulamanın adil olarak her belediyeye uygulanıp uygulanmayacağıdır.
