anne-baba ve eğitimciler, çocuklarda istenmeyen davranış ve alışkanlıkların ortadan kaldırılması için genelde aceleci davranırlar. Oysa bu acelecilik fıtrata aykırıdır.
Nitekim, alışkanlıkların ve davranış değişikliklerinin zamanla yani sürece yayarak gerçekleştiğini ayetler üzerinde görmek mümkündür.
Allah (cc), insanı yarattığındandır ki, insanı en iyi bilendir. İçkiyi, şarabı kademe kademe yasakladı. Yani alıştıra alıştıra.
İçki ve şarabı yasaklayan ayetler şunlardır:
1. Sana, şarab ve kumardan soruyorlar. De ki: 'Onlarda büyük bir günah ve insanlar için birtakım faydalar vardır. Fakat günahları, faydalarından daha büyüktür.' Sana, (Allah yolunda) neyi (kime) sarf edeceklerini soruyorlar. De ki: '(İhtiyaçtan) fazla olanı!' Allah, size âyetleri böyle iyice açıklar; tâ ki düşünesiniz.(Bakara 219.Ayet)
2. Ey îmân edenler! Siz sarhoş iken ne söylemekte olduğunuzu bilinceye kadar, cünüb iken de yolcu olan(larınız) müstesnâ, gusledinceye kadar namaza yaklaşmayın! Fakat hasta(olur) veya bir yolculukta bulunur iseniz veya biriniz def'-i hâcetten gelir (abdesti bozulur)sa veya kadınlara dokunursanız, artık (abdest veya gusül almanızı gerektiren bu hâllerde) su bulamazsanız, o vakit temiz bir toprağa teyemmüm edin; sonra yüzlerinizi ve (dirseklere kadar) ellerinizi meshedin! Şübhesiz ki Allah, Afüvv (çok affedici olan)dır, Gafûr (çok bağışlayan)dır. (Nisa Suresi 43. Ayet)
3. Ey îmân edenler! Şarab, kumar, dikili taşlar (putlar) ve fâl okları ancak şeytanın işinden bir(er) pisliktir; öyleyse ondan kaçının ki kurtuluşa eresiniz. (Maide Suresi 90. Ayet)
4. Şeytan, içki ve kumarla sizin aranıza düşmanlık ve kin sokmak ve sizi Allah'ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık bunlardan vazgeçtiniz değil mi? (Maide Suresi 91. Ayet)
Evet. Görüldüğü gibi alışkanlıkları ortadan kaldırmak için bir sürece ihtiyaç vardır. Allah (cc), önce yarar ve zararının olduğunu bildirmiş. Nitekim tıpta yani ameliyatta alkol uyuşturucu olarak kullanılmakta ve bu acıyı azalttığı için bir nevi fayda sayılabilir. Ama vücuda ve sosyal yaşama verdiği zararda malumdur. Tabi ilk ayet ile beraber farkındalık oluşmuş ve bir kısım sahabeler içkiyi bırakmış. Daha sonra içkiliyken namaza yaklaşılmaması gerektiğini vurgulamış. Tabi bu arada bir kısmı daha bırakmış. Üçüncü inen ayet ise kurtuluşa erme ön şartlarından birinin içki içmemek olduğunu bildirmiş. Büyük bir çoğunluk daha içki içmeyi bırakmış. Dördüncü ve son ayet ile içkinin Kulu, Allah’tan (cc) uzaklaştırdığını ve vazgeçilmesi gerektiğini bildirince O takva ehli gökteki yıldızlar evlerindeki şarap ve içkileri dökünce sokaklarda sel akmış misali…
Kıymetli anneler ve değerli babalar!
İşte aynen çocuk eğitiminde de bu yöntemler geçerlidir. İstenmeyen bir davranışı ortadan kaldırmak için, sabredin ve yavaş yavaş sistematik bir şekilde ortadan kaldırmaya çalışın. Birden olmaz. Kaş yapayım derken göz çıkarmayın.
ADNAN KALKAN
PSİKOTERAPİST
AİLE EĞİTİM DANIŞMANI